نوشته: آیا سلمان پارسی به پیامبر قرآن می‌آموخت؟

با فردی که نامِ ایشان را نمی‌آورم، گفت‌وگویی داشتیم که سخن ایشان بر سر این بود که سلمان پارسی (= روزبه) قرآن را به پیامبر اسلام آموخت، بدون آن که گواهی بیاورد. جای بسی شگفتی‌ست که چنین سخن بی‌اساس و پایه‌ای مانند نبات در دهانِ بسیاری می‌چرخد که در اصول تاریخ‌پژوهی چیزی نمی‌دانند، بدون آن‌که گزارش و گواهی برای استوار گرداندنِ داو و سخنِ خود بیاورند.

سلمان پارسی سیزده سال از نبوت پیامبر گذشته بود که در قُباء با ایشان دیدار کرد. سلمان می‌گوید: جئت الی رسول الله (ص) و هو بِقُباء فدخلتُ علیه و معهُ نفر من اصحابه. یعنی «من هنگامی به سوی پیامبر آمدم که او با گروهی از یارانش در قُباء بود» [۱]. نزدیک به ۸۰ سوره بر پیامبر وحی شده بود. دقیقاً ۷۵ تا مَکی، و میانِ مَکی و مدنی بودن ۱۴ سوره دیگر اختلاف هست [۲]. اگر سلمان آموزنده بود که خود باید پیش از این‌ها و یا هم‌زمان با او ادعای پیامبری می‌کرد. از مانی و مَزدک کم‌تر نبود که هوادار جذب کند. ابن کثیر دمشقی، ابن عطیه، ابن جوزی، قرطبی، بن حنبل و بسیاری دیگر نیز گفته‌اند در مدینه بوده است.

آیه ۱۰۳ سورۀ نحل نیز نمی‌تواند چنین ادعایی را استوار گرداند؛ زیرا این سوره در مَکه نازل شده است، اما سلمان پارسی در مدینه با پیامبر اسلام دیدار داشت [۳]. آیه آشکارا سخنِ مُشرکانِ مکه را رد می‌کند که زبان قرآن عربی روشن است که چنین با فصاحت و زبان‌آوری نوشته شده است، حال آن که زبان آن اعجمی چنین نیست.

[۱] السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۱، ص ۲۱۹، چاپ مصر؛ الطبقات الکبری، محمد بن سعد، ج ۴، ص ۵۶

[۲] المتقدمات الاساسیۀ فی علوم القرآن، ص ۶۳، البحوث الاسلامه لیدز

[۳] تفسیر ابن‌کثیر ۲/۵۶۷