نوشته: برداشتی از آفرینشِ آدمی برپایۀ اسطوره

در سنتِ اسطوره‌شناسی یونانیان کهن، آفرینشِ آدمی به دستِ پرومته (پرومتِه‌ئوس Προμηθεύς) رخ می‌دهد. در گفته‌ای، وی آدمی را از گِل (رُس) و آب می‌آفریند و در گفته‌ای دیگر از گِل و آتش. به گمانِ نگارنده، زَندِ این گزارش می‌تواند چنین باشد: همۀ خوراکی‌هایِ انسان از دلِ خاک بیرون می‌آید - از جمله گوشتِ چهارپایان سودمند که خود آن‌ها نیز از خاک تغذیه می‌کنند -، در کنار این، آب نیز می‌نوشد. با آمیزش این دو، گِل به دست می‌آید. گمان می‌رود که آتش به «غرایز نفسانی» انسان اشاره کند که سوزاننده هستند؛ همچون قوۀ شهویه و جز آن.

 

اسطورۀ سومِری، اِنکی را آفرینندۀ انسان از گِل (رُس) و خون، و اسطورۀ مصری از گِل رُس به دستِ خْنوم و دیگر اسطوره‌ها از چنین کیفیتی آگاهی می‌دهند.

 

اسطوره‌های کهن ایران، از دورۀ گیومَرت (= کیومرث) سخن می‌گویند. این نام در اوستایی گَیَه‌مَرِتَن «جانِ میرا» باشد که به دورۀ پیدایی انسان بر روی زمین اشاره می‌کند.

Etymology of the name šarazana (The Kassite personal name)

The Kassites were of Iranian descent, yet some scholars mistakenly considered them non-Iranian. The name šarazana is derived from shara cognate with the Proto-Indo-Aryan sare “Lord, Ruler”, and zana, which in Avestan meaning “race, lineage, descent”. Furthermore, the Avestan zan “to be born, to generate”, a term still used in Persian today, as human generations are born from women. Compare it with Sanskrit jan “to give birth”, connects with Baluchi jan “woman” in, Hindi jana “to give birth”, ancient Greek genos “to give birth”, ancient Persian dana “to give birth”, Laki and Kurdish zhan “woman”. Additionally, Elamite zana “woman” derives from the same root. Thus, šara-zana means “of noble descent” or “whose descent is nobilty, nobleman”.

دیدن زرتشت اَهورَه‌مَزدا را

یَسْنَه ۴۳، بند ۵ (برگردانِ جلیل دوست‌خواه):

«ای مَزدا اَهورَه! تُرا پاک شناختم؛ آن‌گاه که در سرآغازِ آفرینشِ زندگی دیدمت ]و دریافتم[ که چگونه تا پایانِ گردشِ آفرینش، کردارها و گفتارها را با هنرِ خویش، مُزد برنهاده‌ای: پاداش نیک برای نیکان و ]سزایِ[ بَد برای بَدان».

در یَسْنَه ۴۵، بند ۸ کیفیت این دیدن را می‌خوانیم:

«با ستایش‌ها و نیایش‌های خویش بدو روی می‌آورم و با چشمِ دل او را می‌بینم. مَزدا اَهورَه را در پرتوی اَشَه و با اندیشه و گفتار و کردار نیک می‌شناسم و نیایش‌های خود را در گَرزمانِ او فرو می‌نهم».

 

بر این پایه، زَرتُشت با «چشمِ دل» مَزدا اَهورَه را دیده است.

نوشته: بازبینی‌ای در ریشه‌یابی نام سَکا

اگرچه بیش از دو سال از انگاره‌ام دربارۀ ریشه‌یابی سَکا در پیوند با بزکوهی می‌گذرد و آن زمان دیری نپایید که از این انگارۀ خود واپس‌نشینی کردم. این نام نه به چِم بزکوهی یا قوچ که در نزد این تیره گرامی بود و نه در پیوند با هیچ جانور دیگر یا معنی کمان‌دار و هر برگردان دیگر، بلکه برگرفته از واژۀ هندی و ایرانی کهن سَکای «دوست، یار» است که پس از دگرگونی مرسوم سـ > هـ و سپس کـ > خـ، با واژۀ اوستایی هَخَی و پارسی کهنِ هَخا هم‌ریشه است.

 

 

 

دوستِ گرامی، جناب رضا.ع دربارۀ برگردان اِسکیت (= نام یونانی سَکاهای شاهی) پرسیدن:

و "اسکیت" کماکان پیاله است؟

 

پاسخ من:

چمار آغازین‌اش پیاله و جام نبوده است، بلکه برگرفته از همان ریشۀ هندوآریایی کهن می‌باشد. از آن‌جا که تیره‌ای از سَکاها، همواره پیاله‌ای یا جامی به همراه خود داشتند که نشان از جایگاۀ خسروانیِ آن‌ها بود، نام‌شان در پاره‌ای از زبان‌های اروپایی چمار پیاله را به خود گرفته است. واژه‌های فارسی سکورَه و اُسکُرِه به چم «پیاله گلی، کاسه گلی« می‌تواند از همین گونه بوده باشد. به درست، یونانیان این نام را اِسکوت یا سکوت می‌خواندن؛ زیرا اپیلسون را u خوانش می‌کنند. واژه‌های عربی سَکور «همیشه مست« و سَکَر «می« و سَکِر «مست« و سُکر «مستی« و جز آن در پیوند با پیاله و جام و سرانجام با این نام می‌توانند بود. چنین نام‌گذاری‌هایی در تاریخ فراوان به چشم می‌خورد. برای نمونه، کاسی‌های ایرانی‌تبار آورندگان نقره به میان‌رودان بودن و از همین رو کَسپو «نقره» در زبان اَکَّدی برگرفته از نام این تیره است که بُنِ آغازینِ آن به واژۀ هندوآریایی کهن کَس و کاس به چِم «درخشیدن، درخشان« می‌رسد که به درخشندگی این فلز ارزشمند نمارش دارد. یا در زبان عربی، واژه‌هایی چون سوارکاری، شهسوار، شهسواری، اسب و جز آن در پیوند با نام فارس هستند؛ زیرا نخستین آورندگان اسبِ رام‌شده در خاور نزدیک، آریاییان بوده‌اند. سکوذَه به چم «کماندار« را که برای نام سَکا ریشه‌یابی کرده‌اند، شاید به همین شیوه انجام پذیرفته باشد؛ چون سَکاها کماندارهای ماهری بودن.

زیرنویس پارسی سریال The Lord of the Rings: The Rings of Power (2022)

زیرنویس پارسی سریال ارباب حلقه‌ها: حلقه‌های قدرت (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های WebRip - WebDl

زیرنویس از میثم ططری

پایان فَرگَرد نخست

از تارنگار Subscene:

فَرگَرد یکم، بخش نخست: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش دوم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش سوم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش چهارم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش پنجم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش ششم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هفتم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هشتم: دریافت

از تارنگار OpenSubtitles:

فَرگَرد یکم، بخش نخست: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش دوم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش سوم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش چهارم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش پنجم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش ششم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هفتم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هشتم: دریافت

زیرنویس پارسی سریال House Of The Dragon (2022)

زیرنویس پارسی سریال خاندانِ اژدها (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های WebRip - WebDl

زیرنویس از میثم ططری

از تارنگار Subscene:

فَرگَرد یکم، بخش یک: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش دو: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش سوم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش چهارم: 

فَرگَرد یکم، بخش پنجم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش ششم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هفتم: دریافت

فَرگَرد یکم، بخش هشتم: دریافت

زیرنویس پارسی فیلم Prey (2022)

زیرنویس پارسی فیلم شکار (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های WebRip - WebDl

زیرنویس از میثم ططری

سرور تارنگار: دریافت

از تارنگار Subscene:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

از تارنگار OpenSubtitles:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

زیرنویس پارسی فیلم Jurassic World Dominion (2022)

 زیرنویس پارسی فیلم پارک ژوراسیک: سلطه (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های HC - WebDl

زیرنویس از میثم ططری

سرور تارنگار: دریافت

از تارنگار Subscene:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

نسخۀ HC: دریافت

از تارنگار OpenSubtitles:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

زیرنویس پارسی فیلم Doctor Strange in the Multiverse of Madness (2022)

زیرنویس پارسی فیلم دکتر اِسترنج در چند-جهانی دیوانگی (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های WebDl

زیرنویس از میثم ططری

سرور تارنگار: دریافت

از تارنگار Subscene:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

از تارنگار OpenSubtitles:

نسخۀ Web-Dl: دریافت

زیرنویس پارسی فیلم The Northman (2022)

   زیرنویس فارسی فیلم مرد شمالی (۲۰۲۲)

هماهنگ با نسخه‌های WebRip, WebDl, BluRay

زیرنویس از میثم ططری

سرور تارنگار: دریافت

از تارنگار Subscene:

نسخۀ Blu-Ray: دریافت

نسخۀ Web-Rip: دریافت

نسخۀ Web-Dl: دریافت

از تارنگار OpenSubtitles:

نسخۀ Blu-Ray: دریافت

نسخۀ WebRip - WebDl: دریافت